Koperspiraal

Het koperspiraal is een stukje plastic in de vorm van een ‘T’ of hoefijzer met een koperdraadje eromheen. Het koperspiraaltje wordt via de vagina in je baarmoeder geplaatst. Met een koperhoudend spiraal ben je 5 tot 10 jaar beschermd tegen zwangerschap. Daardoor kun je deze vorm van anticonceptie niet vergeten. Het koper maakt de zaadcellen van de man inactief, zodat er geen maandelijkse bevruchting plaatsvindt. Het koperspiraaltje werkt ook als ‘morning after spiraal’ wanneer het geplaatst wordt binnen 5 dagen na onveilig vrijen. Zo kan een eventueel bevruchte eicel zich niet innestelen in de baarmoederwand.

Verschillende koperspiralen

In Nederland zijn de volgende soorten koperspiralen beschikbaar:

De T-vormige spiraal is het meest gebruikte koperhoudende spiraal in Nederland en biedt 10 jaar bescherming tegen zwangerschap. Alle andere soorten koperspiralen bieden 5 jaar bescherming. Voor vrouwen met een baarmoeder kleiner dan 6 centimeter is er een kleinere hoefijzervormige spiraal: een speciaal ontwikkeld korter koperspiraaltje.

Het is belangrijk om met uw arts zorgvuldig te bepalen welk koperspiraal het meest geschikt is voor uw situatie.

Anticonceptie zonder hormonen

Het koperspiraal bevat geen hormonen en is daardoor geschikt wanneer je geen hormonen mag of wilt.

Een koperspiraal plaatsen

Het koperspiraaltje wordt bij voorkeur door een getrainde arts, verloskundige of gynaecoloog ingebracht. Deze zal voor het plaatsen van een koperspiraaltje eerst een inwendig gynaecologisch onderzoek doen om bijvoorbeeld de grootte en ligging van de baarmoeder te bepalen en om zwangerschap uit te sluiten. Het plaatsen van het spiraaltje duurt daarna maar enkele minuten. In overleg kun je een plaatselijke verdoving krijgen of pijnstillers nemen voordat het koperspiraaltje wordt ingebracht. Je vagina en baarmoedermond worden gedesinfecteerd en vervolgens wordt met een aanhaaktang de baarmoeder zo veel mogelijk gestrekt. Het koperspiraaltje wordt nu ingebracht. Het inbrengen kan gepaard gaan met wat pijn, bloedverlies en soms flauwvallen. Omdat de pijn bij het inbrengen vaak vooral wordt veroorzaakt door het trekken aan de baarmoeder, is het innemen van een pijnstiller een uur voor de inbrengprocedure vaak effectiever dan een plaatselijke verdoving. Aan het uiteinde van het koperspiraaltje zijn twee dunne draadjes bevestigd die na het inbrengen door je arts op de juiste lengte worden afgeknipt. Het koperspiraaltje kan door middel van de draadjes eenvoudig worden verwijderd door je arts of verloskundige. Je kunt daarna direct weer vruchtbaar zijn. Vlak na het inbrengen van een koperspiraal, kun je pijn of kramp in je buik krijgen. Dit is normaal gesproken van korte duur. Ongeveer 6 weken na plaatsing vindt een nacontrole plaats. Hierbij wordt de locatie en/of ligging van het spiraaltje gecontroleerd door je arts, verloskundige of gynaecoloog.

Het koperspiraal en de menstruatie

Aangezien het koperhoudende spiraaltje een methode zonder hormonen is, behoud je jouw eigen natuurlijke menstruatiepatroon. Wel kunnen de eerste menstruaties wat eerder komen dan gebruikelijk, pijnlijker zijn of wat langer duren. Na 2 of 3 maanden zal meestal je menstruatiepatroon weer gelijk zijn aan je natuurlijke menstruatiepatroon. Het verloop van je menstruatiepatroon heeft geen effect op de betrouwbaarheid van het koperspiraaltje. Het is goed om te weten dan je met het koperspiraal je menstruatie niet kunt overslaan, verschuiven of uitstellen.

Heeft een koperspiraal bijwerkingen?

Los van het hierboven beschreven effect op de menstruatiecyclus, heeft een koperspiraal geen bijwerkingen.

Eigenschappen

  • Vijf of tien jaar bescherming tegen zwangerschap
  • Je kunt zelf de timing van je menstruatie niet reguleren
  • Je hoeft niet elke dag aan je anticonceptie te denken
  • Geen blootstelling aan hormonen
  • Je moet het laten inbrengen en verwijderen door een (getrainde) arts of verloskundige

Veelgestelde vragen

Ga naar alle vragen

  • Wanneer stop ik met het koperspiraaltje?

    Je kunt op elk gewenst moment stoppen met het koperspiraaltje. Nadat je bent gestopt kun je snel weer zwanger worden.Als je niet zwanger wilt raken, vraag dan aan je arts om advies over andere betrouwbare methoden van anticonceptie. Je kunt je alvast voorbereiden op het gesprek met je arts door de informatie op deze website te lezen. Als je stopt omdat je zwanger wilt worden, wordt in het algemeen aangeraden om te wachten totdat je een natuurlijke menstruatie hebt gehad voordat je probeert in verwachting te raken. Je kunt dan gemakkelijker uitrekenen wanneer de bevalling zal plaatsvinden.

  • Kan ik met het koperspiraaltje mijn menstruatie uitstellen of vervroegen?

    Met het koperspiraaltje kun je je menstruatie niet uitstellen en ook niet vervroegen. Dit in tegenstelling tot de combinatiepil, de anticonceptiepleister en de anticonceptiering. Reden hiervoor is dat het koperspiraaltje continu werkzaam is en je daarom geen stopweek hebt.

  • Hoe zit het met mijn menstruatie bij gebruik van het koperspiraaltje?

    Aangezien het koperspiraaltje een methode zonder hormonen is, behoud je jouw natuurlijke menstruatiepatroon. Wel kan de eerste en soms ook de tweede menstruatie wat eerder komen dan gebruikelijk en iets pijnlijker zijn of langer duren. Na twee of drie maanden moet je menstruatiepatroon weer gelijk zijn aan je natuurlijke menstruatiepatroon. Het verloop van je menstruatiepatroon heeft overigens geen effect op de betrouwbaarheid van het koperspiraal. Tot slot is goed om te weten dat je ook met het koperspiraal je menstruatie niet kunt overslaan, verschuiven of uitstellen.

  • Hoe werkt het koperspiraaltje?

    De belangrijkste werking van dit spiraal is dat het de zaadcellen van de man inactief maakt, waardoor deze niet meer in staat zijn een eicel van de vrouw binnen te dringen en te bevruchten. Door de plaatselijke reactie van het baarmoederslijmvlies op het koperspiraal wordt bovendien het innestelen van een eventueel toch bevruchte eicel tegen gegaan.

  • Wanneer mag ik de koperspiraal niet gebruiken?

    Je kunt het koperspiraal niet gebruiken bij:

    • Abortus gevolgd door een infectie als complicatie, gedurende de afgelopen 3 maanden
    • Afwijkingen van de baarmoeder (= uterus) of baarmoederhals (cervix)
    • Buitenbaarmoederlijke (= ectopische) zwangerschap
    • Genitale infecties (met uitzondering van candida, een onschuldige schimmelinfectie)
    • Een ontsteking van het kleine bekken (zeer zeldzaam)
    • Een overgevoeligheid voor koper (zeer zeldzaam)
    • Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa) gedurende de afgelopen 12 maanden, met uitzondering van bacteriële vagina-ontsteking, (recidiverende) genitale herpesinfectie, hepatitis B en cytomegalovirusinfectie
    • Tumoren van de baarmoeder of baarmoederhals
    • Vaginale bloedingen buiten de menstruatieperiode om
    • Zwangerschap of wanneer zwangerschap is gewenst.
Ga naar alle vragen